Wijk aan Zee

WIJK AAN ZEE

Grafietregen op je bord

Wijk aan Zee is bekend van berichten in het journaal over uitstoot van plaatselijke industrie die als een ‘grafietregen’ neerdaalt over de bezorgde inwoners. Vooral bij Zuidenwind hebben de mensen last van de uitstoot van het slakverwerkings proces van Tata–steel en Harsco in IJmuiden. Er is aangetoond dat het zwarte poeder dat over tuinen, vensterbanken en schone was neerdaalt zware metalen als lood en mangaan bevat, waarmee de luchtkwaliteit in dit gebied (regio IJmond) toch wel als meest zorgwekkend van Nederland geldt. Meer hierover hier . In het project ‘Hollandse Luchten’, waar onder andere Provincie Noord-Holland, RIVM, Omgevingsdiensten, Tata Steel en Waag in samenwerken, worden diverse pilots, burgermetingen en evenementen georganiseerd en gezamenlijk omgezet in actie, ‘citizensensing’.

Kan Servies hier bijdragen aan een schonere lucht? Via Waag en BRAK!, initiatief van Gemeente Velsen, en het Pieter Vermeulen Museum (‘kindvriendelijk museum en het centrum voor natuur- en milieueducatie’ in de gemeente Velsen) is eind 2019 een eerste workshop georganiseerd. Een bijzondere formule dit keer: neem de grafietregen van je vensterbank mee en verwerk het tot een glazuur voor je eigen proefstaaltjes. In de intieme setting van BRAK! zijn zo stalen beschilderd, deels met meegebrachte neerslag, deels met stof dat Annemarie en in-house promotie onderzoeker Laurens Kolks in no-time hadden verzameld onder een viaductje in de buurt. Schilderend ontstonden de gesprekken. Onder andere over de complexe situatie van de regio, waar de staalfabriek een grote werkverschaffer is en waar generaties dankbaar voor zijn. Het is dan ook niet voor iedereen de uitgesproken schuldige van de ongezonde lucht. Bovendien staat de industrie ten dienst van onze eigen behoeften – wie koopt er geen tomaten in blik? Desalniettemin zijn er in de buurt talloze burgerinitiatieven ontstaan vanuit de zorgen over de luchtkwaliteit. Niet onterecht, zo blijkt uit de gegevens van Integraal Kankerinstituut Nederland (IKNL) via eenvandaag dat in Beverwijk 51% meer longkanker gevallen zijn dan het landelijk gemiddelde.

Wat het resultaat betreft; de beschilderde stalen kwamen zoals iedereen wel vermoedde donkerbruin uit de oven. Het glazuur is bovendien bijzonder mat, zo zagen we dat niet eerder. De stalen zijn opgestuurd naar de deelnemers, en voor het Pieter Vermeulen Museum is een special edition Servies gemaakt; een kleine grafietregen set. 

Sinds deze eerste workshop eind 2019 hebben de nieuwsberichten rond Tata-steel elkaar snel opgevolgd, teveel en te complex om hier bij te houden. Deze aandacht brengt hopelijk verbetering – voor iedereen.

Wordt vervolgd.