Het probleem
Volgens de WHO (Wereld Gezondheid Organisatie) ademt meer dan 90% van de wereldbevolking in steden (buiten) lucht in die wat vervuiling betreft boven de limieten ligt die de WHO stelt. Luchtvervuiling veroorzaakt zo jaarlijks 4,2 miljoen levens wereldwijd. Dit treft voornamelijk mensen in Zuid-Oost Azië. Maar ook in Europa houdt het overlijden van jaarlijks ruim een half miljoen mensen verband met luchtvervuiling (in 2016, meer lees je hier).
Het RIVM schat dat jaarlijks een twaalfduizend Nederlanders enkele maanden eerder overlijden als gevolg van luchtverontreiniging. De levensduurverkorting door alleen al fijn stof in de lucht wordt landelijk geschat op gemiddeld 12 maanden, in de grote steden is dat 1,5 jaar. Luchtvervuiling kan leiden tot gezondheidsklachten, en wordt in verband gebracht met ziekten als longkanker, beroerte, en hartziekten en recent onderzoek toont het verband aan met steeds meer nare gezondheidseffecten, zoals huidkanker, de ziekte van Alzheimer, ADHD, en zeer recent lijkt er een relatie te bestaan tussen het aantal sterfgevallen onder patiënten met COVID-19 en de vervuilde lucht waarin zij leefden (meer hier). Luchtvervuiling is een globaal probleem, immers verplaatst de wind lucht met alles wat er in dwarrelt over grote afstanden. Dit houdt in dat een Rotterdammer luchtvervuiling inademt die bijvoorbeeld door het autoverkeer in Brussel is veroorzaakt, en de smog in Parijs verband houdt met de uitstoot van de intensieve veehouderijen in Brabant. Als we de luchtkwaliteit willen verbeteren zullen we globaal moeten denken, en lokaal handelen.
Het Servies
In eerste instantie is de luchtkwaliteit van Rotterdam vastgelegd. Gaandeweg zijn glazuurproeven gedaan met stof uit andere steden, die resulteren in verschillende kleuren en texturen. Omdat het zien van de lucht uit je eigen omgeving het meest indruk maakt is de volgende stap dan ook om het project in meer steden te lanceren. ‘Servies’ wordt in het buitenland ‘Smogware’. In verschillende steden worden lokale edities vervaardigd, liefst in lokale Servies Studios.
De Wereld Tafel
De ambitie is om die serviezen uit verschillende steden vervolgens samen te brengen op één tafel, om zo de verschillen in luchtkwaliteit naast elkaar te zien. Door verschillen in kleur en textuur van het glazuur vertelt het servies het verhaal over de herkomst; over de luchtkwaliteit van de stad waar het stof vandaan komt. Het servies toont bestanddelen in de lucht afkomstig van industrie en verkeer maar ook natuurlijke bestanddelen uit directe en verre omgeving. Naast geografische ligging zijn soms zelfs de seizoenen terug te lezen in het glazuur.
Het beeld van de Wereld Tafel waarop het fijnstof aller lande verenigd wordt is net als op de andere niveaus een middel voor verbinding en bewustwording. Alle wereldburgers hebben recht op schone lucht. De weerslag te zien van elkaars lucht geeft inzicht in de eigen situatie en die van elkaar, met als doel een groeiend besef van zorgzaamheid voor elkaar.
De verschillende Smogware studio’s vormen tezamen een netwerk om deze Wereld Tafel te kunnen realiseren. Om uiteindelijk een tafel te kunnen dekken voor alle beslissers rondom luchtkwaliteit. Dit zijn we natuurlijk uiteindelijk allemaal zelf.
Hopelijk is op een dag de Smogware collectie een restant uit een onbegrijpelijk ongezond tijdperk.
